Aşırı Akım Rölesi Nedir?

Motor besleme devrelerinde hattın başında bulunan sigortalar, çalışma prensiplerinden dolayı hattı korumaktadırlar yani motoru korumazlar. Elektrik motorlarını arızadan korumak için farklı türlerde röleler bulunmaktadır. Bunlardan biri de aşırı akım koruma rölesidir.

AC ya da DC olacak şekilde çalışan elektrik motorlarının, nedeni fark etmeksizin herhangi bir sebepten dolayı normal değerin üstünde akım çektiği zaman tesisatın ve sargıların zarar görmemesi için en kısa sürede akımın kesilmesi gerekir.  

Aşırı Akım Röleleri, aşırı akımların elektrik motorlarına vereceği zararı önlemek amacıyla kullanılır.

Elektrik Motorlarının Aşırı Akım Çekme Nedenleri;

• Aşırı yükleme durumunun meydana gelmesi,

• Rulman arıza durumunun olması,

• Sargıların yanık durumunda olması,

• Kaplin ayarında bozulmaların meydana gelmesi,

• Rotor çubuklarında kopma durumunun meydana gelmesi,

• Fazları tam olmaması,

• İzolasyon testinin düşük durumda olması,

• Stator oynama durumunun olması,

• Bağlantı klemenslerinin gevşek bağlanması durumu,

• Elektrik motor sargılarına su ve nem girmesi,

gibi durumlar elektrik motorlarının aşırı akım çekme nedenlerine örnek olarak gösterilebilir.

Aşırı Akım Rölesi, bir fazlı alternatif akım devrelerinde sadece bir iletkeni bağlanır, üç faza sahip olan devrelerde ise her üç faz iletkenine bağlanır. 

Aşırı Akım Koruma Rölesi, Normalde kapalı olan kumanda devresindeki devreye seri bağlı kontağı kumanda eder. 

Üstünde bulunan ayar vidası yardımıyla akım ayarı yapılabilmektedir. Elektrik motorlarının anma akımlarına bağlı olacak şekilde belirli sınırlar çerçevesinde akım ayarı yapılabilmektedir.

Aşırı Akım Rölelerinde, akım normal değer sınırında ise çıkış kontakları çekili konumdadır. Akım ayarlanan değerin üzerine çıktığı zaman çıkış kontakları gecikme süresi bitiminde açılır ve bağlı bulunduğu motor ya da sistemi devre dışı bırakır. 

Aşırı Akım Koruma Röleleri motor devresine seri olacak şekilde bağlanır. Bu aşırı akım rölesinden, elektrik motorunun şebekeden çektiği akım geçmektedir. Çalışma sırasında elektrik motorunun üstünden kısa bir süre boyunca normal değerin üzerinde bir akım geçerse, bu aşırı akım elektrik motoruna zarar vermez. 

Aşırı akım elektrik motorundan kısa bir süreliğine değil de daha uzun bir süre boyunca geçmeye devam ederse o zaman elektrik motoruna zarar verir. Bu sebeplerden dolayı kısa süreli olan aşırı akımlarda aşırı akım koruma rölesinin çalışıp motoru devreden çıkarmaması gereklidir. Bu duruma örnek verecek olursak, motor yol alırken kısa bir süre boyunca demeraj akımı olarak ifade edilen bir aşırı akım çeker. Bu geçici olan durumlarda aşırı akım koruma rölesinin çalıştırılması, geciktirici bir cihaz yardımı ile önlenebilir. 

Herhangi bir neden gözetmeksizin nedeni ne olursa olsun elektrik motoru normalden fazla akım çektiği zaman aynı aşırı akım röleden de geçecektir. Bu sebepten dolayı aşırı akım koruma rölesinin kontağı açılır ve bu kontak, motor kontaktörünün enerjisini durdurur. Böylelikle motor devreden çıkar ve zarar görmez.

Aşırı akım nedeniyle atan aşırı akım koruma rölesinin reset butonuna basılarak kurulumu yapılır. Kurulum yapılmadan önce dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri ise aşırı akım rölesinin atmasına neden olan bir arıza varsa bu arızanın giderilmesidir. 

İş tezgahlarında kullanılan aşırı akım koruma röleleri el ile kurulur. Bazı ev tipi cihazlarda kullanılan aşırı akım rölelerinde olduğu gibi birtakım aşırı akım röleleri, devrenin açılmasından belli bir süre sonra otomatik olacak şekilde normal konumuna geri dönerler.

Aşırı Akım Koruma Rölesi, yüzeye veya raya monte edilebilir. Yüzeye monte edilirken işaretlenen nokta matkap yardımı ile delinip, tornavida yardımıyla monte edilir. 

Aşırı Akım Rölesi Çeşitleri

• Termik Aşırı Akım Rölesi

• Manyetik Aşırı Akım Rölesi 

olmak üzere iki çeşidi vardır.