PLC’nin Tarihçesi

PLC ya da Programlanabilir Mantık Denetleyici, otomasyon endüstrisinde köklü bir dönüşüm yaratmıştır. Günümüzde PLC'ler, geniş bir uygulama yelpazesinde kendine yer bulmuş durumda; fabrikalardaki üretim hatlarından, karmaşık makine sistemlerine ve hatta otomatlara kadar pek çok alanda kullanılmaktadır. Ancak, bu yenilikçi teknoloji bazı kaynaklara göre 1968 yılından bazı kaynaklara göre 1969 yılında yani 1960 yılların sonunda tasarlanmıştır. O dönemde, otomasyon sistemlerinde karşılaşılan sorunlar oldukça karmaşıktı ve bu sorunların çözümü için yeni ve etkili bir yaklaşıma ihtiyaç duyuluyordu.

PLC’nin Kökeni ve Doğuşu

Endüstriyel Otomasyonun Temel Sorunları

1960'ların sonlarına doğru, endüstriyel otomasyon sistemlerinde karşılaşılan en büyük sorunlardan biri, makinelerin esnek bir şekilde kontrol edilememesiydi. O dönemde kullanılan röle tabanlı sistemler, karmaşık ve hantal yapıları nedeniyle verimsizdi. İşte burada, daha esnek ve programlanabilir bir çözüm arayışı doğdu.

Dick Morley ve PLC'nin Gelişimi

PLC'nin temelleri, General Motors'ta çalışan mühendis Dick Morley tarafından atıldı. Morley, otomasyon sistemlerini daha esnek ve programlanabilir hale getirmek için bir çözüm arıyordu. 1968 yılında, Allen-Bradley şirketiyle birlikte PLC'nin ilk versiyonu olan "Modicon" piyasaya sürüldü. Bu, endüstriyel kontrolde devrim niteliğinde bir gelişmeydi çünkü PLC'ler, önceki röle tabanlı sistemlere göre daha esnek, programlanabilir ve kullanımı daha kolaydı.

Endüstriyel Otomasyonun Eski Yöntemleri

Endüstriyel otomasyon tarihi boyunca, makinelerin kontrolünde kullanılan yöntemler önemli bir değişim geçirmiştir. Bu değişimin merkezinde ise rölelerden programlanabilir mantık denetleyicilere geçiş yatmaktadır.

Röleler ve İşleyişleri

PLC'lerden önce, röleler hakimiyet kurmuştu. Elektromanyetik prensiplere dayanan bu basit cihazlar, bir bobinin oluşturduğu manyetik alan ile anahtarları açıp kapatarak işlev görüyordu. Enerji verildiğinde anahtar kapanır, enerji kesildiğinde ise açılırdı. Bu sayede, motorlar gibi basit makinelerin çalıştırılması ve durdurulması gibi temel kontrol işlemleri gerçekleştirilirdi.

Akıllı Röle Kullanımı

Akıllı röle, endüstriyel uygulamalarda kullanılmak üzere tasarlanmış küçük çaplı PLC olarak tanımlanabilir. Piyasada mini PLC veya lojik röle olarak da bilinen bu cihaz, kumanda ve otomasyon panolarında basit programlama işlemleri gerçekleştirmek için çözüm sunar.

Rölelerin Karmaşıklığı ve Sorunları

Ancak fabrikalar büyüdükçe ve kontrol edilmesi gereken makinelerin sayısı arttıkça röleler yetersiz kalmaya başladı. Her motor için ayrı bir güç rölesi eklemek, elektrik panolarını rölelerle dolduruyordu. Bu karmaşıklık, hata riskini ve kablolama problemlerini de beraberinde getiriyordu.

Daha da önemlisi, röleler ile karmaşık kontrol işlemleri gerçekleştirmek oldukça zordu. Zamanlayıcılar ve yardımcı röleler kullanılarak bu karmaşıklık bir nebze aşılabiliyordu. Fakat bu da sistemi daha da karmaşıklaştırıyor ve hata yapma olasılığını artırıyordu.

PLC'nin Endüstriyel Kontroldeki Devrimi

PLC'lerin Rölelerden Farkları

İşte tam bu noktada PLC'ler devreye girdi. 1960'larda icat edilen PLC'ler, rölelerin yerini alarak otomasyonda bir devrim yarattı. Bilgisayar işlem gücünü ve programlanabilirliği bir araya getiren PLC'ler, karmaşık kontrol işlemlerini kolayca gerçekleştirebilme imkânı sundu. Bu sayede, fabrikalar daha verimli ve esnek bir şekilde çalışabilir hale geldi.

Modicon’un Tanıtımı ve İlk Kullanım Alanları

1968 yılında piyasaya sürülen ilk PLC olan Modicon, endüstriyel kontrolde büyük bir yenilikti. General Motors tarafından kullanılmaya başlanarak büyük başarı elde etti. Modicon, üretim hatlarının ve makinelerin daha etkili bir şekilde kontrol edilmesini sağladı ve kısa sürede endüstride yaygınlaştı.

PLC’nin Gelişim Süreci

İlk Nesil PLC’ler

İlk nesil PLC’ler, basit programlama yetenekleri ve sınırlı işlem gücü ile dikkat çekiyordu. Ancak bu basitlik, röle tabanlı sistemlere kıyasla büyük bir avantaj sağlıyordu. Programlanabilir olmaları sayesinde, üretim süreçleri hızlı bir şekilde değiştirilebiliyordu.

1970 ve 1980'lerde PLC Teknolojisi

1970'ler ve 1980'ler boyunca PLC teknolojisi hızla gelişti. Daha güçlü işlemciler ve gelişmiş programlama dilleri kullanılarak, PLC'lerin yetenekleri arttırıldı. Bu dönemde, birçok farklı endüstriyel uygulama için özelleştirilmiş PLC modelleri geliştirildi.

Günümüzde PLC'ler ve Modern Kullanım Alanları

Günümüzde PLC'ler, endüstriyel otomasyonun ayrılmaz bir unsuru olmuştur. İleri teknolojilerle donatılmış modern PLC'ler, üretim hatlarının yanı sıra bina otomasyonu, enerji yönetimi ve ulaşım sistemleri gibi birçok farklı alanda kullanılmaktadır.

PLC Tarihi İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

PLC Nedir ve Ne İşe Yarar?

Programlanabilir Mantıksal Denetleyiciler, endüstriyel otomasyonun vazgeçilmez unsurlarından biridir. Temel olarak, çeşitli sensörlerden ve giriş cihazlarından veri toplayarak, bu verileri işleyip belirli mantık kurallarına göre çıkış cihazlarını kontrol etmek gibi önemli bir işlevi yerine getirirler. Örneğin, bir üretim hattında, PLC, bant üzerindeki ürünleri izleyebilir, üretim hızını ayarlayabilir ve gerektiğinde bir robot kolunu çalıştırarak belirli bir işlemi gerçekleştirebilir. Bu işlemler, PLC'nin içerisinde bulunan programlama mantığına dayanarak gerçekleştirilir.

PLC'ler, endüstriyel ortamlarda dahi dayanıklılıkları ve güvenilirlikleri ile tanınır. Nemli, tozlu veya aşırı sıcak ortamlarda bile sorunsuz çalışabilirler. Bu özellikleri sayesinde, otomotiv, kimya, gıda ve içecek, enerji gibi çeşitli endüstriyel sektörlerde yaygın olarak kullanılmaktadırlar.

Genellikle, bir PLC sistemi birkaç temel bileşenden meydana gelir:

·       Merkezi İşlem Birimi (CPU), sistemin beyni olarak işlev görür ve tüm verileri işler, programı yürütür ve gerekli komutları çıkış birimlerine ileterek kontrolü sağlar.

·       Giriş/Çıkış Modülleri (I/O), sensörlerden ve diğer giriş cihazlarından gelen sinyalleri alır ve motorlar, lambalar, valfler gibi çıkış cihazlarını kontrol eder.

·       Programlama Cihazı, PLC'yi programlamak için kullanılan bilgisayar veya özel bir cihazdır ve programlar genellikle özel bir yazılım aracılığıyla yazılır ve PLC'ye yüklenir.

·       Hafıza, program ve verileri depolamak için kullanılır ve modern PLC'ler geniş hafıza kapasiteleri ile daha karmaşık programları ve büyük veri setlerini işleyebilirler.

PLC'ler, programlanabilirlik ve esneklik konusunda önemli avantajlar sağlarlar. Bir röle tabanlı kontrol sisteminin aksine, PLC'deki programın değiştirilmesi, donanım değişikliği gerektirmeden yeni kontrol mantıklarının kolayca uygulanabilmesini sağlar. Bu da sistemde yapılacak değişikliklerin hızlı ve maliyet etkin bir şekilde gerçekleştirilmesine olanak tanır. Bu özellikler, endüstriyel otomasyonun gelişiminde PLC'lerin kritik rolünü vurgular.

PLC Açılımı Nedir?

PLC'nin açılımı İngilizce'de Programmable Logic Controller olarak bilinir. Türkçe'de ise Programlanabilir Lojik Kontrolör veya Programlanabilir Mantıksal Denetleyici olarak adlandırılır.

PLC’yi Kim Buldu?

PLC'nin temelleri, General Motors'ta görev yapan mühendis Dick Morley tarafından atılmıştır. Morley, otomasyon sistemlerini daha esnek ve programlanabilir hale getirecek bir çözüm arayışındaydı ve Allen-Bradley firmasıyla iş birliği yaparak PLC'nin ilk versiyonu olan "Modicon"u piyasaya sürdü.

PLC Ne Zaman Bulundu?

Programlanabilir Mantıksal Denetleyici, bazı kaynaklarda 1968 yılında, bazı kaynaklarda ise 1969 yılında tasarlandığı belirtiliyor. Özetle Programlanabilir Mantıksal Denetleyiciler 1960'ların sonunda tasarlanmıştır.

PLC ile Röle Sistemleri Arasındaki Farklar ve Avantajları Nelerdir?

· Tüm kontrol işlevleri yazılım aracılığıyla gerçekleştirildiği için, farklı uygulama ve çalışma programlarına geçiş oldukça kolaydır ve donanım değişikliği gerektirmez.

· Programlanabilir Mantıksal Denetleyiciler, röle tabanlı kontrol devrelerine kıyasla oldukça daha az alan kaplarlar.

· Küçük kontrol devreleri için, röle tabanlı sistemler Programlanabilir Lojik Kontrolörlere göre genellikle maliyet açısından daha avantajlı olabilir.

· Programlanabilir Lojik Kontrolörler yüksek güvenilirliğe sahiptir ve bakımı kolaydır; arızaların tespiti ve giderilmesi daha basittir.

· Bilgisayar ve diğer kontrolörlerle iletişim kurma yeteneğine sahiptirler, bu da bilgisayarlı otomasyon süreçlerine olanak tanır.

· Arıza riski düşüktür

· Zorlu çevresel koşullarda, özellikle tozlu ortamlarda, Programlanabilir Lojik Kontrolörler röleli sistemlere göre daha güvenilir olabilirler.

ADS Mühendislik, ABB'nin öncü ve güvenilir lider partnerlerinden biri olarak tanınmaktadır. Deneyimli mühendis ekibimiz ve geniş ürün yelpazemiz ile en üst düzeyde teknik destek sağlama taahhüdünde bulunuyoruz. ABB PLC ve otomasyon çözümleri ile iş süreçlerinizi optimize etmeyi ve verimliliğinizi artırmayı hedefliyoruz. İşletmenizi geliştirmek ve başarıya ulaşmak için güvenilir bir çözüm ortağı arıyorsanız, ADS Mühendislik olarak buradayız. Yüksek kaliteli ürünlerimiz ve uzman hizmetlerimizle, başarıya giden yolculuğunuzda size destek olmaktan memnuniyet duyuyoruz.

PLC’nin tanımı ve özellikleri ile ilgili hazırlamış olduğumuz içeriğimize “PLC Nedir?” yazımıza tıklayarak okuyabilirsiniz.