Doğru Soft Starter (Yumuşak Yol Verici) Seçimi Hangi Kriterlere Göre Yapılır?

Motorların uzun süreli kullanılabilinmesi ve doğru bir şekilde çalışabilmesi için uygun soft starter seçimi çok önemli bir durumdur. Peki soft starter neye göre seçilir? Bu sorunun cevabını aşağıda maddeler halinde açıklayabiliriz:

• Yükün Tipi

Yük tipleri çoğunlukla normal şart ve ağır şart olmak üzere ikiye ayrılabilir. 

Normal şart yük tipine örnek olarak kompresörler, pompalar, asansörler, kısa konveyör bantları verilebilir. Ağır şart yük tipine örnek ise kırıcılar, fanlar, mikserler, değirmenler ve uzun konveyör bantları verilebilir.

• İşletme Gerilimi

Motoru besleyen gerilimdir ayrıyeten de yumuşak yol vericide ana devreye maruz kalan gerilime denir. 

• Motor Gücü veya Akımı

Soft starterın bağlanacağı motorun akım ya da güç değerleri göz önüne alınarak seçilmelidir. Motor gücünün tam karşılığı olan soft starter kullanımı cihazın doğru çalışması adına çok önemli bir kriterdir. Motor akım ve güç değerleri motor etiketi üzerinde bulunur.

• Kontrol Besleme Gerilimi

Yumuşak yol verici içindeki elektronik bileşenleri besleyen gerilimdir. 

• 1 Saatlik Yol Verme Sayısı

Cihazın içindeki tristörlerin aşırı ısınmasını önlemek adına ve özellikle çok sık dur kalk yapan motorlarda 1 saat içerisinde yapacağı yol alma ve durma sayısı hesaba katılmalıdır.

• Bypass Özelliği

Soft starterlar harici olarak monte edilebilen ya da dahili olarak yumuşak yol vericinin içerisinde bulunan bypass kontakları ya da kontaktörlerine sahiptirler. Bu bypass kontaklarının ya da kontaktörlerinin dahili ya da harici bulunması durumu maliyeti doğrudan etkileyeceğinden, ürün seçimi yaparken bu parametreye de önem gösterilmelidir. 

• Fazlardaki Tristör Sayısı

Soft starterlar 1 faz, 2 faz ya da 3 faz kontrollü olarak imal edilebilirler. Kısacası yumuşak yol vericiler 1 fazda, 2 fazda ya da 3 fazda tristör bulundurabilirler. 1 faz kontrollü soft starterlar sadece tork kontrolü özelliğine sahiptir ve akım sınırlama özelliğini çoğunlukla bulundurmamaktadır. 2 faz kontrollü soft starterlar tork kontrolü ve akım sınırlama özelliğine sahiptir ancak 1 fazında tristör olmadığından dolayı bu faz motor uçlarına doğrudan girer. Bu sebeple bir hat kontaktörü kullanılmalıdır. Ayrıyeten tüm fazlarda tristör bulunmadığından fazlar arasında bir dengesizlik vardır. Bu durum da bazı koruma parametrelerinin tam olarak yapılamayacağı anlamına gelmektedir. 3 faz kontrollü soft starterlar ise tam kontrol sağlar ve üstün özellikler ile donatılmıştır. Bu nedenle fiyatları ve boyutları diğerlerine nazaran bir kademe fazla olmaktadır. Ayrıca 3 faz kontrollü soft starterlar direkt ya da üçgen bağlantıya uygundur.

• Bağlantı Şekli

Soft starterı bağlamanın iki tür yolu vardır. En çok kullanılan yöntem türü olan direkt ve daha az tercih edilen yöntem türü üçgen bağlantı şeklidir. Sadece 3 faz kontrollü yumuşak yol vericiler üçgen bağlantı şekli ile bağlanabilir.

• Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı, 24 saatlik bir zaman dilimi boyunca yumuşak yol vericinin ortalama çevre sıcaklığıdır. Çalışma sırasındaki maksimum ortam sıcaklığı bir yumuşak yol verici tipinden diğer yumuşak yol verici tipine göre farklılık gösterir ve üreticinin spesifikasyonlarına göre ayrı ayrı kontrol edilmelidir. 

• Koruma Özellikleri

Yumuşak yol vericilerin bazı modelleri çok gelişmiş ayar parametrelerine ve koruma özelliklerine sahip olabilirler. Yani yol verme ve durdurma işlemlerinin yanı sıra motor kontrolü ve koruması da yaparlar. Bunlardan bazıları: Termik koruma, tork kontrolü, darbeli yol verme, kilitli rotor koruması, düşük yük koruması, haberleşme özellikleri, faz dengesizliği koruması, analog çıkış ve benzeri özelliklerdir. 

• Kontrol Devresi Gerilimi

Yumuşak yol vericinin başlatma ve durdurma komutunu kontrol etmek için kullanılan gerilimdir. 

Buraya kadar bahsedilen özelliklerinin yanı sıra üretici kataloglarından aşağıdaki teknik değerler de kontrol edilebilir: İzolasyon gerilimi, frekans, aşırı yük kapasitesi, maksimum yükseklik, sinyal rölesi sayısı, koruma sınıfı ve benzeri değerlere bakılabilir.

ABB Soft Starter hakkında hazırlamış olduğumuz içeriğe "ABB Soft Starter Ürün Grupları ve Özellikleri" yazımıza tıklayarak okuyabilirsiniz.