Türkiye’de Enerji Verimliliği ile İlgili Çalışmalar

 Türkiye gelişmeye devam eden bir ülkedir. Gelişmesini sürdürebilmek için her geçen gün artan bir enerji ihtiyacı duymaktadır. Türkiye’de enerjinin üretiminin sağlandığı kaynak türleri dikkate alındığı zaman, özellikle fosil yakıt grubunda yer alan doğalgaz ve petrol kaynakları açısından dışa bağımlıdır, tüketilen enerjinin %70’ini yurt dışından döviz ile ödeme yaparak satın almaktayız. Enerji üretiminde dışa bağımlı olunmasından dolayı enerji maliyetleri de artmaktadır.

Enerjinin verimli kullanılmasıyla ilgili yapılan politikalar, sosyal kalkınma hedefleri ve ülke ekonomisindeki artış ile doğrudan bağlantılıdır aynı zamanda sera gazların salınımlarının azaltılmasında önemli rol alması sebebiyle, özen ile ele alınması gereken kavramların başında gelmektedir.

Türkiye enerji verimliliği ile ilgili ilk olarak 2007 senesinde yürürlüğe girmiş olan 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu’nu hazırlamıştır. Bununla birlikte binalarda ve ulaşımda enerji verimliliğine yönelik yönetmelikler yayınlanmıştır. 2010 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ortaya konulan Türkiye İklim Değişikliği Strateji Belgesi aracılığı ile enerji verimliliği, iklim ve çevre sorunları hakkında alınacak tedbirler belirlenmiştir. 2011 ve 2012 senelerinde sırası ile Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Arttırılmasına Dair Yönetmelik ile Enerji Verimliliği Strateji Belgesi düzenlemeleri enerji verimliliği alanında önemli noktaları oluşturmuştur. Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi Programı 2013 senesinde açıklanan Onuncu Kalkınma Planı’nda yer almıştır. 2017 yılında ise enerji verimliliği kavramında çalışmaların devam ettiği bir yıl olmuştur. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı ile birlikte Milli Enerji ve Maden Politikası kapsamında enerji verimliliğinin arttırılmasına yönelik çalışmalar yapılmıştır. 2018 senesinde yürürlüğe giren Enerji Verimliliği Denetim Yönetmeliği ile enerji verimliliği alanında kontrol mekanizması geliştirilmiştir.

2023 yılı ulusal strateji hedeflerinin ve enerji politikaların en önemli bileşenleri: Enerji verimliliği, enerji tasarrufu, enerji arz güvenliği, dışa bağımlılığın azaltılması, çevrenin korunması ve iklim değişikliğine karşı mücadele çalışmalarının arttırılması gibi bileşenlerdir. 

Türkiye enerji yoğunluğunu 2023 yılına kadar, 2011 yılına nazaran en az %20 olacak şekilde azaltmayı hedeflemiştir. 

Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı, Türkiye’nin ilk enerji verimliliği eylem planıdır ve 2 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 6 farklı sektör için düzenlenen çalışmanın 55 adet eyleminin hayata geçirilmesiyle birlikte 2023 senesine kadar 10,9 milyar ABD Doları yatırımla kümülatif olacak bir şekilde 23,9 milyon ton eşdeğer petrol enerji tasarrufunun sağlanması beklenmektedir. Bu durum da 2023 senesinde Türkiye’nin birincil enerji harcamalarında %14 oranında azalmaya denktir. 2033 senesine kadar 30,2 milyar dolar tasarruf sağlanması beklenmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından enerji verimliliğinin arttırılmasına yönelik aşağıdaki çalışmalar gerçekleştirilmektedir:

◉ Enerji yöneticisi, etüt proje ve uluslararası eğitimler gibi çeşitli eğitimlerin düzenlenmesi,

◉ Sanayi tesisleri, meskenler, hizmet, ticari ve kamu binaları için etütlerin düzenlenmesi,

◉ Enerji Verimliliği Danışmanlık Şirketleri, Üniversiteler ve Meslek Odaları gibi kuruluşlara yetkilendirme verilmesi,

◉ Ölçüm yapılması,

◉ Süreçlerin takip edilmesi,

◉ Değerlendirme çalışmalarının yürütülmesi,

◉ Denetim yapılması,

◉ Enerjinin verimli kullanılmasıyla ilgili yapılan Gönüllü Anlaşmalar, Verimlilik Arttırıcı Projeler (VAP) gibi çalışmalara destek verilmesi,

◉ Tanıtım ve bilinçlendirme çalışmalarının yapılması,

◉ Enerji verimliliği ile ilgili forum ve fuarların düzenlenmesi,

◉ Ulusal ve Uluslararası projelerin geliştirilmesi,

◉ Verimlilik ile ilgili faaliyetlerin koordinasyonu ve planlanması,

◉ Enerji verimliliği, sera gazı salınımı ve takibi ile ilgili etkinlik ve eğitim çalışmalarının düzenlenmesi

gibi çeşitli çalışmalar düzenlemektedir.